BACCI - De naturali vinorum historia volume V

7) E F I N IS I TA L I AE militiaîclariu1mis,& nunc Fab io iìliooptima? fpei v i ro i n c l y t o. L o ca vero cùrn A breuibus c o l i i cu l i s, & opacis circumíïta fint va l i i bus, & in ampia planicie p i n– gui f catea.i t f olo (vbi vt ego rcor )opul enta i l la Seneca ? eifent vineta ; qu i cum- que fuerit i l l orum temporum cul tus, vel qua?pra?altis vires colerentur pe rgu- l i s , ac popu l i si hodie dup l i ci horum vina indigent, vt coni cruentur condimen– to : vel vt et i ra addita mufti opt imi defpumati por t ione condiantur : vel purius fit, fi concul cai is v u i s, pre loq; expreí f is, idem muf tum in eafdem vinacias re- f unda t ur. qm d appel lant, vt de mul t is id genus vinis d i x imus , Re t o r na t um. Ru b ami , vt plurimùm, album v e r o, quod plerumque natura v a l d e humi dum expr imi tur, deipumat ione a dh i b i t a, ac c od i one l l auum , ac fu l uum intenf iori calore fit, ambo generof a, a cd i u t u r n i o r a. Eadem condi tura in vineis ant iqui M. E r u- Er e ti fit, ad deceui hinc ftauia, & in Tur r is oppidi pracaltis in confpedu c o l l i- B iunni. b u s, & in terris c i t t à, & v i t raFabar im i no r am vfque Tybe r i nam . Vnde f ré– quenter ad Ri pam mmorem de f eruntur, quorum defcribemus a l i qu a. C o m m u n i a v i na in Sabmis, Çf aJîtu y Çf cultu diuerfìtas. N O T A B I L E vero hodie eft in terris S abini s , cùm mediocr ia c ommu- nirer fint v i na, non paucam in eis reper i ri diuer f i tatem. Ob foli primùm j ac totius regionis i naqua l i t a t em, qua? à lacu Rea t ino pra?ter amplam p l an i- c i em, quam Fabaris amnis vi que in T y b e r i m, r c dà ab oriente in occ identem ad quadraginta mi l l . excur r it i caeterùm in chuis Appenn i ni paifim mon tuo f a, val lecul is depref ta,a c dume t i s , v el lapidofo certis l oci folo apparc t. Vnde Af pe r am ant iqui auctoreseam c ognomi nan t, ac horridas qua? eam inhabi tent gent es , tci tc quoque V i r g i l. in v 11 . Ae n e i d. Jffpera J i { u i t e t t ci borrentes r u p e s, moncemq^ S e u e r u m, e p p i d u* C a j p e r u l a m q i colnnt^ F o r u l o s , & f l u m en Himellœ. Ca fpe ru l am d i x i t , qua? Afperam hod ie rct inent n ome n , F o r u l o s F o r a n um, Seucrumque S o r a d e. Cu i us va i nque à Fabari co l l esapr l c i , vbi Pod i umM y r - t e t i, Pod i um S a ndi L a u r c n t i j, Mon t a f u l a, Co t a n eUum, T o f i a. & qua? me- jihbaúx d ia ipfa planicie opulenta exta t Abba t ta S a n di Benedidi , amceni l f imis v n d i- de F a r f a- que ag r i s, ac v ine t i scul t i i f ima ; nec longe Mo n t o p o l i, & à dextera amnis N e- r a. rula nobi le o pp i dum, S c and r i l i i a, omnes fub i l i oo r i en ti s foi i safpe&u f r ug i– fera? . Vl t e r i us Tu r r e s, ac vicina? Si l ices v i ni elediûjmi feraces , non longe ta– men ab his Gaui gnanum obuerfa cùm habea t ab afpedu foi is v i ne t a, ac f r i- g idam à vi c ino Tyb e ri recipiat a u r am, minus va l ida gignit v i n a. Immò fupe- ì iùs ad Apenn i num R o c c a, Ca f t e l l um S a ndi Po li , Ta r anum, ac al ia eo tradì» ca f t ra, quamquam montuo f a , f eu quia à fub i edis va l li bus f n g i d a s , a c n e b u- lofas concipiantauras , feu qu i a v l i g i no f a ad imumh a b e a n t l o c a; vina gignunt i nu a l i d a, vnde a?ftiuo fuperueniente calore exolefcunt in vappam, Vel acida fiunt . Vl t e r i or i bus autem col l ibus ad occ identem , qua Hi n i e l ia fluuius, nunc Va ia in Ty b e r im inf ìui t, Co l l is ve tus, C a l u i , S um i l I i a n um, M . B o ni c a f t e l l um, Ma n l i a num, f yn c e ra p r o du c u n t, & mediocr is fubftantia?. Q ua parte vero Sabina regio vltrà dexteram Tyb e r i namo r am comput a tur , eadem notantur di fer imina : Tu r r i ta qua? obuerfa à Tyb e ri col it vineta fub occ idente foie opt ima gignit vina, inferius mediocr ia Na z a n um ,& Fe l i c i anum . i nua l i da prorfus in ipla Ty beris ora P o n t i a n um. A d omnes vero has dirTerentias facic cul tus ,vel adh i b i tus , vcl negledus : quem al ij c od i one perf iciunt ,vel breuLfal* tem defpumat ionc, vbi loca minus aprica produxer int v i n a, ac femel mutant : a l ij vero fimplicem in tinis adhibent ebu l l i t i onem, nec mutant, exper ti quòd ex i l la agi tat ione eneruantur vi r tute : immo vel piena ipfa do l i a* vbi commodS fieri poteft conuehunt a dp o r t u r a, vnde per Ty b e r i ni adnaui gentur. Qua? l o*